Viện bảo tàng nghệ thuật Los Angeles quyết định mở triển lãm trưng bày lại bộ ảnh mang tên “X, Y, Z” của nhiếp ảnh gia Robert Mapplethorpe (1946-1989). “X, Y, Z” từng bị khởi tố vì nhiều khán giả cho rằng nó quá đồi trụy và phản cảm.
Để đi tới quyết định triển lãm những tác phẩm trong bộ ảnh “X, Y, Z”, Viện bảo tàng (VBT) nghệ thuật Los Angeles đã chuẩn bị rất kỹ càng cho mọi tình huống có thể xảy ra bởi những bức hình trong bộ ảnh “X” là gây sốc nhất bởi nó có nhiều hình ảnh từng gây tranh cãi trong lịch sử nhiếp ảnh Mỹ.
Những “shot” hình này đã được chọn lựa rất kỹ càng từ hàng loạt các tác phẩm ảnh khắc hoạ những người đàn ông đồng tính tại New York hồi thập niên 1970. Trong các tấm ảnh này, tác giả chụp lại cả những hành vi khổ dâm và bạo dâm (thuật ngữ tiếng Anh: Sadomasochism – S&M). Loạt ảnh đã từng gây ra rất nhiều tranh cãi hồi đầu thập niên 1990 dẫn tới việc giám đốc VBT Cincinnati từng bị buộc tội phát tán văn hoá phẩm đồi truỵ. Kể từ đó, những tác phẩm ảnh của Mapplethorpe ít được trưng bày ở Mỹ để tránh gây ồn ào dư luận.
Năm 2012, lần đầu tiên một viện bảo tàng lại quyết định mở triển lãm trưng bày những tác phẩm từng gây xôn xao dư luận một thời, liệu người xem hôm nay có dễ dàng bị sốc bởi những hình ảnh nhạy cảm này như trước?
Để chuẩn bị tâm lý tốt nhất cho những người tới tham quan triển lãm, bà Britt Salvesen, chủ tịch phòng nhiếp ảnh của VBT cho biết: “Triển lãm lần này có thể gây ra nhiều phản ứng khác nhau cho khách tham quan. Điều chúng tôi hy vọng là được đối thoại với họ bằng một tinh thần xây dựng, có thể là những bình luận công khai hoặc kín đáo của họ về cách lựa chọn tác phẩm, trưng bày của chúng tôi, về tác giả và chia sẻ những cảm xúc chân thành, đời thường nhất trỗi dậy khi họ xem triển lãm này.”
Năm 2001, VBT Los Angeles đã nhận được 2.000 bức ảnh cùng 120.000 tấm phim âm bản của quỹ Mapplethorpe Foundation, quỹ này do chính nhiếp ảnh gia Robert Mapplethorpe lập ra vào năm 1988, một năm trước khi ông qua đời vì bệnh AIDS.
Bà Salveseen đã quyết định VBT cần làm điều gì đó cho xứng đáng với những thành quả để lại của người nghệ sĩ đáng thương này và kết quả là sự ra đời của triển lãm ảnh “X, Y, Z” bao gồm những bức hình liên quan tới đề tài sex, chụp hình bông hoa gợi liên tưởng tới cơ thể con người và ảnh nude của những người đàn ông Mỹ gốc Phi.
“Tôi nghĩ triển lãm này mang ý nghĩa quan trọng bởi nó cho thấy những tuyên ngôn nghệ thuật đầy táo bạo của nhiếp ảnh gia Mapplethorpe lúc bấy giờ, cách ông định hình được phong cách thẩm mỹ của mình. Đáng tiếc sự nghiệp của ông quá ngắn ngủi. Mapplethorpe qua ở tuổi 43 vì bệnh AIDS.”
Khách tới tham quan triển lãm lần này sẽ được nhân viên của VBT phát thẻ để ghi lời bình luận và giấy hướng dẫn của VBT để có thể hiểu được ý đồ nghệ thuật của tác giả, ngoài ra đội tư vấn viên “Ask Me” (Hãy hỏi tôi) luôn có mặt và sẵn sàng trả lời mọi câu hỏi của khách tham quan.
Đương thời khi còn sống, nhiếp ảnh gia Mapplethorpe đã từng chia sẻ rất nhiều về các tác phẩm của mình, rằng ông không cố tình tạo ra những tác phẩm gợi dục mà chỉ đang cố nắm bắt những khoảnh khắc đời thường trong cuộc sống con người - chỉ có điều những con người đó là người đồng tính mà thôi.
VBT Los Angeles đã gắn những lời cảnh báo lên tường để người xem hiểu rằng không phải ai cũng nên tham quan triển lãm này, một trong những pa-nô cảnh báo trích dẫn hai câu trong phiên toà xử giám đốc VBT Cincinnnati năm 1990, được gắn ở ngay cửa ra vào của triển lãm:
- Đâu là ranh giới mà ông vạch ra cho mình? Đây có phải những bức hình nên được xuất hiện trong VBT không? - Công tố viên hỏi.
- Tác phẩm của Mapplethorpe nằm trong lĩnh vực nghệ thuật hoàn toàn mới mẻ, nó thách thức những quy chuẩn đang tồn tại, chúng ta đã quá quen với thứ nghệ thuật thuộc về lịch sử rồi.
Năm 1990, triển lãm mang tên “Khoảnh khắc hoàn hảo” do VBT Cincinnati tiến hành dù đã chuẩn bị những biện pháp an toàn như dán giấy cảnh báo từ ngoài cửa và đặt ảnh tại những vị trí khó thấy nhưng vẫn không thể ngăn nổi một cơn bão dư luận nổ ra. Giám đốc VBT lúc đó, ông Dennis Barrie đã bị toà triệu tập nhưng thật may mắn vì những chuyên gia phân tích nghệ thuật được toà cho phép tham gia biện hộ. Họ đã phân tích giá trị thẩm mỹ của từng bức ảnh và thuyết phục được bồi thẩm đoàn, giúp vị giám đốc thoát khỏi vòng lao lý.
Giám đốc của viện bảo tàng Los Angeles, ông Michael Govan, người chịu trách nhiệm tổ chức cuộc triển lãm lần này có niềm tin rằng thời thế đã thay đổi và cách nhìn nhận của con người trước những vấn đề như đồng tính, nude, và sex cũng đã thay đổi nhiều. Nền văn hoá hôm nay đã trở nên cởi mở và những bức hình của Mapplethorpe thực chất đã được liệt vào danh sách những tác phẩm ảnh cổ điển, nó không còn đủ sức để gây ra những cú sốc văn hoá như trước.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét